“Het is goed om weer op hoop te focussen”
Tranen zijn uit

Marc Dik is EO-presentator van programma’s waarbij emoties hoog op kunnen lopen. Hij begon met ‘Jong’, waarin gasten vertelden over de tegenslagen die ze hebben gehad in hun leven en hoe ze daar mee om probeerden te gaan. In ‘De Weddingplanner’ begeleidt Marc Dik bruidsparen in nood die zelf hun bruiloft niet kunnen regelen. Toen hij net begon, kon hij er ondersteboven van raken als zijn gasten huilden. Nu weet hij: ‘Tranen vormen niet de kern van mensen’.

Wat is belangrijk als presentator van programma’s waarbij emoties hoog op kunnen lopen?
,,Een goede voorbereiding en échte interesse.”

Heb je altijd échte interesse?
,,Er zijn dagen dat ik zelf teveel in mijn hoofd heb. Of ik kan geen contact krijgen met de gast. Dan raak ik geïrriteerd. Je kunnen inleven in mensen is ook per seizoen aan slijtage onderhevig. Na acht seizoenen ben ik bewust met ‘Jong’ gestopt.”

 Hoe moeilijk is het om met gasten over emotionele onderwerpen te praten?
,,Ik kom uit een gezin waar heel veel werd gepraat. Ik durf mensen alles te vragen.”

Hoe hebben emotionele gebeurtenissen in je eigen leven je gevormd als presentator?
,,Mijn broertje heeft het syndroom van Down. Daardoor praat ik op een volwassen manier met mensen met het Down-syndroom. Op een schaal van ‘erg’ heb ik niet zoveel meegemaakt. Als ik dat met mijn gasten vergelijk…De gasten hebben me stuk voor stuk gevormd. Dat gebeurt zeker als je vanuit je onderbuik interviewt, zoals ik. Ik sta ervan te kijken dat ik nog geen psycholoog of therapeut nodig heb gehad, want het raakt mij erg, al die verhalen die ik hoor. In de beginjaren reed ik met tranen in mijn ogen naar huis.”

 
Dat lijkt me zwaar..
,,Ik heb geleerd ermee om te gaan. Nu zie ik het als werk, dat is een keuze. Als ik thuiskom, kook ik eten of speel ik met mijn dochters. Afleiding. Afsluiten met gasten gaat logisch en vloeiend. Je creëert een band, maar dat is meer van de gast naar mij. Een meisje moest het weekend na de uitzending een zware operatie ondergaan. Het kon zijn dat ze het niet zou overleven. Natuurlijk vraag ik dan hoe het gegaan is, maar op een gegeven moment houdt dat weer op. De redacteuren houden na de uitzending langer contact met gasten dan ik. Ik kan onmogelijk wakker liggen van het wel en wee van al mijn gasten – in letterlijke zin.”

In hoeverre laat je je eigen emoties in het programma toe?
,,De keren dat ik zelf gehuild heb zijn op één hand te tellen. Dat was niet tegen te houden. Maar dat gebeurt niet heel vaak, want je bent toch ook altijd bezig met het maken van een programma.” 

 
Heb je trucjes om mensen te laten huilen in je programma?
,,Dat is op zich niet heel ‘moeilijk’.  Als je maar lang genoeg doorvraagt, komen de tranen wel. Redacteuren hebben een voorgesprek met gasten. Zij zeggen: ‘Als je daar en daar op doorgaat, dan breekt iemand open.’ Dat klinkt heel erg, als: nu wil Marc Dik effect sorteren. Maar ik wil echt de mens laten zien en soms voel ik dat ik er nog niet ben. Als ik dan doorvraag.. ja, dan raken mensen soms geëmotioneerd. Zij hebben uitdrukkelijk hun motief moeten formuleren om mee te doen, zodat we weten dat ze er echt zelf achter staan. Dan mag ik ver gaan, vind ik. Een interviewtrainer zei mij eens: langs de rand van de afgrond groeien de mooiste bloemen. Dat is waar. In mijn beginjaren was ik veel meer op tranen uit. Interviewers dachten toen dat je de kern van mensen te pakken had, als je ze aan het huilen kreeg. Ik voelde me gevleid dat ze me dingen vertelden die ze nog nooit aan iemand verteld hadden. Het voelde normaal om zo te werken, ik nam mezelf daarin mee. In die zin is presenteren minder berekenend dan de buitenwereld denkt.” 
 

Hoe belangrijk zijn tranen in een tv-programma?
,,Een aantal jaar geleden waren ze echt een trekker. Kijkers wilden meehuilen. Gemakkelijk: het lijkt of je om de gasten huilt, maar je huilt meestal om jezelf. Veel formules zijn nog op tranen gericht. Maar de traan is uit. Het is als met mode. Het is goed om weer op de hoop te focussen. Soms is dat nog veel ontroerender: hoe iemand zich door alle moeilijkheden heenslaat. Ik zag een zeventigjarige man in ‘Man bijt hond’ een eitje bakken. Hij moest dat zelf doen, want zijn vrouw was overleden. Slofte die man door de kamer. Totaal niet zielig. Dat raakte mij enorm. Tranen vormen niet de kern van mensen. Het heeft ook met mijn eigen ontwikkeling te maken. Ik heb al zoveel mensen tegenover me gehad die huilden, dat ik er niet meer ondersteboven van ben. Daarnaast kunnen mensen zich ook achter hun tranen verstoppen. Schilderijtjes wil ik nu maken: gasten zo compleet mogelijk laten zien.”

En daarbij probeer je niet meer om tranen te krijgen bij je gasten?
,,Proberen is een groot woord. Maar bij het jawoord in de Weddingplanner is het mooi als er een traantje van ontroering wordt weggepinkt.”

Friesch Dagblad 2006, Kerstbijlage met thema ‘Emotie’